هیچ‌گاه در جایگاهی که بودم متوقف نشدم

• آقای جمعه‌زاده، خودتان را بیش‌تر معرفی کنید؟
من عمار جمعه‌زاده‌ی ماهانی متولد 1363، دارای دکتری مهندسی مکانیک و عضو هیات علمی دانشگاه تحصیلات تکمیلی صنعتی کرمان هستم و مدیریت یکی از شرکت‌های دانش‌بنیان و ریاست انجمن شرکت‌های دانش‌بنیان استان کرمان را برعهده دارم.

• شما یکی از جوانان نمونه‌ی استان هستید، تاکنون چه افتخاراتی کسب کرده‌اید؟
تا الان 30 مقاله‌ی  ISI چاپ کردم، در بیش از 40 کنفرانس بین‌المللی سخنرانی داشتم و از طرفی هم 5 ثبت اختراع داشته و 3 محصول دانش‌بنیان را نیز ارایه داده‌ام.

• درکنار افتخارات آیا جوایزی هم دریافت کرده‌اید؟
بله در سال‌های 87 و 88 پژوهشگر برتر دانشگاه باهنر شدم و در سال 88 جایزه‌ی علمی مهندسی افضلی‌پور را از آن خود کرده و علاوه‌ برآن در همان سال جایزه‌ی علمی بنیاد نخبگان استان را نیز دریافت کردم. 
در سال‌های  90 تا 93 نیز افتخارات و جوایزی دریافت کردم که از جمله‌ی آن می‌توانم به منتخب شدن به‌عنوان نفر هشتم دانشجوی برتر مکانیک ایران، پژوهشگر برتر و برگزیده‌ی کرمان در سال 91 و کسب جایزه‌ی علمی مهندسی افضلی‌پور برای دومین بار اشاره کم که البته در کنار این دستاوردها، توانستم در سال 93 فن‌آور برتر استان کرمان شوم ودر سال 95 عنوان مخترع برگزیده‌ی جشنواره‌ی اختراعات منطقه‌ای بنیاد نخبگان را از آن خود کنم.

• شما به‌عنوان مدرس دانشگاه در حال حاضر سطح علمی  و پژوهشی دانشگاه‌ها را نسبت به چند سال گذشته چگونه ارزیابی می‌کنید؟ 
چندسالی است که فضای دانشگاه در حال تغییر است. 40 سال قبل اصل اساسی دانشگاه‌ها بر مبنای آموزش بود و از 20 سال گذشته دانشگاه‌ها در کنار آموزش به مقوله‌ی پژوهشی نیز توجه کردند و در حال حاضر در کنار دو مقوله‌ی آموزش و پژوهش، موضوعات فن‌آوری نیز مورد توجه قرار گرفته است و یعنی در شرایط کنونی تجاری‌سازی محصول، تبدیل ایده به محصول و تبدیل علم به ثروت، اصل اساسی آموزش در دانشگاه‌ها است.

• شما به‌عنوان کارآفرین چه مدت در حوزه‌ی فن‌آوری مشغول به کار و تحقیق بودید؟
از زمانی‌که شرکت را تاسیس کردم، هم‌زمان در دانشگاه نیز مشغول به تدریس بودم و درحال حاضر 4 سال متوالی است که در حوزه‌ی فن‌آوری و اشتغال‌زایی کار می‌کنم و بیش‌تر محصولاتی که به ثبت اختراع رسانده‌ام در همین زمینه‌ بوده است.

چه محصولات دانش‌بنیانی را به ثبت اختراع رسانده‌اید؟
 ما یک‌سری دستگاه‌ها و تجهیزات پرتابل ساختیم که می‌تواند ماشین کاری دستگاه‌های صنعتی را به‌صورت پرتابل انجام دهد ونمونه‌ی این دستگاه‌ها نه تنها در ایران بلکه حتی در خارج هم هنوز دیده نشده است؛ مثلا دستگاه بورینگ پرتابل ثابت تراش و پیشانی تراش تمام هیدرولیک اختراع کردیم که در سال 95 در جشنواره‌ی اختراعات منطقه‌ای بنیاد نخبگان برگزیده شد، که درحال حاضر یکی از محصولات شرکت ما نیز همین اختراعات است. 
• شما در شرکت دانش‌بنیان خود چند محصول دارید؟
ما جزو اولین شرکت‌های دانش‌بنیان استان هستیم ودر شرکت  3 محصول دانش‌بنیان داریم که از جمله‌ی آن اتصالات سرد قطعات صنعتی است و در این راستا روشی ابداع کردیم که می‌تواند ترک قطعات صنعتی را بدون گرم و ذوب کردن ترمیم کند. محصول دوم شبیه‌سازی خطوط فرآوری مواد معدنی بوده و ازآن‌جایی که در کارخانه‌های معدنی مهم‌ترین قسمت خردایش مواد معدنی است، ما در شرکت توانستیم تکنولوژی کنترل و بهینه‌سازی خطوط فرآوری مواد معدنی را به دست‌ آوریم  و در حال حاضر شرکت قابلیت این را دارد که به‌صورت پایش وضعیت که روی خط انجام می‌شود، خطوط خردایش را در قسمت آسیاب بهینه‌سازی و کنترل کند. سومین محصول ماشین کاری قطعات صنعتی است که بر این اساس یک‌سری تجهیزات ساختیم که می‌تواند کار را به صورت درجا انجام دهد.

• ایده، فکر و طراحی محصولات دانش‌بنیان را به تنهایی انجام دادید یا کارگروهی بوده؟
کارهایمان گروهی است، من به هم‌راه آقای رضایی‌زاده از اعضای هیات علمی دانشگاه تحصیلات تکمیلی این شرکت را تاسیس کردیم و بسیاری از طرح‌های ارایه شده را با هم‌کاری هم انجام دادیم و تمامی این ایده‌ها که به محصول نهایی رسیده‌اند نتیجه‌ی یک کار تیمی و گروهی بوده است. 

• طرح‌های شما اشتغال‌زایی هم داشته است ؟ 
70 درصد نیروهای ما در شرکت، کارشناسی و کارشناسی ارشد به بالا هستند و ما تا الان برای 13 نفر اشتغال‌زایی ایجاد کردیم که به‌صورت مستقیم در شرکت مشغول به کار هستند و ازآن‌جایی که ازجمله شرکت‌هایی هستیم که به طرح‌های تحقیق توسعه اهمیت می‌دهد؛ طرح‌های توسعه‌ای را هم در نظر داریم در پیش داریم. بر این اساس در دانشگاه دفتری برای تحقیق و توسعه‌ راه‌اندازی کردیم  که درآن‌جا دانش فنی لازم کسب  شده و از طریق شرکت تجاری‌سازی می‌شود. وجود بخش تحقیق وتوسعه باعث می‌شود که محصولات ما و طرح‌های توسعه‌ای روز به روز بیش‌تر شود و به دنبال آن اشغال‌زایی نیز افزایش پیدا کند. 

• به نظر شما در بخش‌های صنعتی و کارخانجات چه‌قدر به نیروهای متخصص اهمیت داده‌ می‌شود؟
همان‌طور که می‌دانیم از مشکلات اساسی جامعه‌ی ما بیکاری فارغ التحصیلان دانشگاه است به‌طوری که نرخ بیکاری متوسط جامعه 12 درصد اما نرخ بیکاری فارغ‌التحصیلان 20 درصد است که نشان می‌دهد 8 درصد از متوسط بیکاری جامعه بالاتر است. متاسفانه شرکت‌ها و کارخانه‌ها هنوز از تکنولوژی  قدیمی  و روش‌های سنتی تبعیت می‌کنند و  اساس کاری آن‌ها بر اساس دستگاه‌ها و تجهیزات بوده و نیروهایی که می‌گیرند به‌طور معمول دیپلم و یا  زیرمقطع کارشناسی هستند.
 من زمانی، داوری جشنواره‌ی کارآفرین برتر را انجام می‌دادم و متوجه شدم بین شرکت‌های متوسط به بالا که متقاضی نیروی کار بودند؛ حدود 65 درصد نیروها زیر کارشناسی هستند و بیش‌تر آن‌ها نیروی کارگری می‌خواستند تا متخصص.  این موضوع نشان می‌دهد صنایع ما هنوز بر اساس تکنولوژی پیش‌نرفته است.

• به چه شرکت‌هایی دانش‌بنیان می‌گویند؟ آیا در این شرکت‌ها از نیروهای متخصص استفاده می‌شود؟ 
شرکت‌های دانش‌بنیان به شرکت‌هایی گفته می‌شود که در سطح فن‌آوری‌های سطح بالا کارمی‌کنند و محصولات و خدمات آن‌ها بر اساس تحقیق و توسعه به وجود آمده است، یعنی محصولات و خدماتی ارایه می‌کنند که ابتدا از یک ایده شروع و سپس با روند تحقیق و پژوهش، تکنولوژی و دانش‌ فنی آن کسب می‌شود. ازآن‌جایی که ایده‌ها دراین گونه شرکت‌ها پس از تبدیل به محصول و خدمات،  تجاری‌سازی می‌شوند؛ بنابراین این شرکت‌ها با شرکت‌های سنتی یک تفاوت اساسی دارند و آن کسب دانش فنی است. 
باید تاکید کنم محصول و خدمات ارایه شده دراین شرکت‌ها به راحتی قابل  کپی‌برداری نیست و برای این‌که آن محصول تجاری‌سازی شود، باید به‌طور حتم فرایند تحقیق و توسعه‌ بر روی آن انجام شود. 
در مورد به کارگیری نیروی متخصص باید این نکته‌ را یادآوری کنم که در حال حاضر قدرت کشورها بر اساس تکنولوژی و کسب دانش فنی بوده و پیش‌رفت در دنیا دیگر بر اساس نیروی  فیزیکی، بدنی و سرمایه‌ی مادی نیست بلکه بر اساس سرمایه‌های علمی و انسانی است. شرکت‌های دانش‌بنیان هم از این رویه پیروی می‌کنند زیرا این شرکت‌ها توسط فارغ‌التحصیلان دانشگاهی و افراد متخصص به وجود می‌آیند و کار آن‌ها بسیار تخصصی بوده و سرمایه‌ی آن‌ها نیز همان نیروی انسانی متخصص، فکر و ایده‌شان است که این ویژگی، ساختار این‌گونه شرکت‌ها را با شرکت‌های دیگر متفاوت کرده است. 
از آن‌جایی که شرکت‌های دانش‌بنیان، از نیروهای فارغ‌التحصیل دانشگاهی و افراد متخصص استفاده می‌کنند در صورتی که رشد داشته و تعداد آن‌ها  افزایش پیدا کند، متوسط بیکاری فارغ‌التحصیلان دانشگاهی در جامعه نیز پایین می‌آید. 

• همان‌طور که گفتید شما موفقیت‌های زیادی کسب کردید، عامل موفقیت‌های شما در این زمینه چه بوده است؟ 
دلیل موفقیت من داشتن برنامه‌ریزی، هدف، تلاش، پشتکار و لطف خداوند است. ازآن‌جایی که تمایل به پیش‌رفت داشتم هیچ‌گاه متوقف نشدم و بیش‌تر به دنبال جلو رفتن، رشد بیش‌تر و پیش‌رفت بودم و با توجه به این‌که رویکرد پیش‌رفت روزافزون را در زندگی خود درپیش گرفتم، این فرصت ایجاد شد تا کارهای متفاوتی انجام دهم. به نظر من موفقیت یک عامل چند متغیره شامل، کسب دانش، کار کردن، برنامه‌ریزی، هدف داشتن و ریسک‌پذیر بودن است، که این عوامل باعث می‌شود فرد به خواسته‌های خود برسد و موفق باشد.

• بیش‌ترین علاقه‌ی شما در چه زمینه‌ای است؟ 
به اشتغال‌زایی علاقه‌ی وافری دارم و تمامی فکر و برنامه‌ریزی‌های خودم را به سمت ایجاد شغل بیش‌تر معطوف کردم؛ البته این امر مبتنی بر آن است که برنامه‌ریزی صحیحی داشته باشم. 

• شما از برنامه‌ریزی برای رسیدن به هدف صحبت کردید، خودتان از کی و در چه مقطعی این برنامه‌ریزی را شروع کردید؟
 چه زمانی‌که در مقطع دبیرستان تحصیل می‌کردم و چه زمانی که در دانشگاه بود و کم‌کم وارد پژوهش شدم، برای رسیدن به اهداف خاصی برنامه‌ریزی داشتم. 

• آیا از رشته‌ی علمی که انتخاب کردید، راضی هستید؟ 
من از همون ابتدا به مکانیک که کاربردی‌تر بود علاقه‌ی زیادی داشتم و این رشته‌ی تحصیلی را در راستای اشتیاق و علاقه‌ی خود انتخاب کردم. در زمینه‌ی مکانیک، به تجهیزات، قطعات صنعتی، ساخت تجهیزات صنعتی و شبیه‌سازی ماشین آلات‌صنعتی علاقه‌ی زیادی دارم و با توجه به این‌که گرایش دکترای من طراحی کاربردی بود در همین حیطه نیز کار کرده‌ام.

• بسیاری از فارغ‌التحصیلان  دانشگاه‌ها  از جمله در رشته‌ی مکانیک بی‌کار هستند؛ چه توصیه‌ای به آن‌ها دارید؟ 
بسیاری از فارغ‌التحصیلان باید به این فکر باشند که در حال حاضر برای استخدام‌های دولتی محدودیت زیادی وجود دارد و بهتر است که براساس مهارت و تخصص، کسب و کاری را راه بیاندازند. امروزه دیگر مدرک ‌گرایی ملاک نیست بلکه مهارت فرد فارغ‌التحصیل اصل اساسی است. این یک نکته‌ی مثبت است و دانشجویان باید به سمت کسب مهارت پیش‌روند چرا که آینده‌ی بهتر و روشن‌تری دارند. پس توصیه می‌کنم که جوانان به‌طور حتم تخصص‌گرایی را در پیش بگیرند و علاوه بر آن در راه رسیدن به هدف، برنامه‌ریزی صحیحی نیز داشته باشند. 

• آیا در راه رسیدن به هدف با مانعی هم روبه‌رو بودید؟ 
بله به‌طور قطع، وقتی کسی کسب و کاری را راه می‌اندازد، مشکلاتش بیش‌تر می‌شود؛ چرا که با فضای کسب و کار و مشکلات اقتصادی رودرواست. 
باید برای تامین سرمایه و پیدا کردن نیروی کاری و رفع مشکلات مالی تلاش کرد اما اگر عزم و اراده و پشتکار وجود داشته باشد مسایل حل و فصل می‌شود و تمامی مشکلات و شکست‌های پیش‌آمده انسان را پخته‌تر و مقاوم‌تر می‌سازد. ما چون در یک شرکت دانش‌بنیان و در یک زمینه‌ی تکنولوژیکی کار می‌کنیم با مشکلات زیادی مواجه بودیم  و برای هزینه کردن در راه  کسب دانش فنی نیز دغدغه داشتیم.

• به نظر شما مسوولان برای ایجاد اشتغال جوانان چه کاری می‌توانند بکنند؟
بسیاری از کارها به سیستم دولتی و برنامه‌ریزی صحیح مسوولان برمی‌گردد، پس بهتر است مشورت با افراد دارای صلاحیت در اولویت باشد چرا که بسیاری از مواقع  افراد غیرمتخصص و ناآگاه تصمیمات بدون فکری گرفته‌ و تبعات بدی را ایجاد کرده‌اند. این آثار سوء بیش‌تر متوجه مردم و بخش خصوصی است تا خود مسوولان تصمیم گیرند.

• شما به‌عنوان رییس انجمن شرکت‌های دانش‌بنیان برای تصمیم‌گیری صحیح چه رویکردی را در پیش گرفته‌اید؟
ما در حال حاضر در انجمن شرکت‌های دانش‌بنیان یک‌سری فعالیت‌ها انجام می‌دهیم که برپایه‌ی دو اصل اساسی است و می‌خواهیم کاری کنیم که در حوزه‌های خاص و تخصصی در فن‌آوری و نوآوری، بازوی مشورتی افرادی باشند که در این زمینه‌ها کار کرده و مشکلات را بهتر حس کرده‌اند . ما در انجمن به دنبال آن هستیم تا این افراد، بازوی مشورتی قوی برای تصمیم گیرندان به‌خصوص مسوولان دولتی باشند.  بنابراین توصیه می‌کنم مسوولان دولتی از توان بخش خصوصی به خصوص در تصمیم‌گیری‌ها بیش‌تر استفاده کنند تا برای مسایل و مشکلات  پیش‌رو درجامعه راه‌حل های کارشناسی ارایه شود

مهدیه جعفری