دون شک ارزشمندترین مجموعه‌ی تاریخی در شهر کرمان تپه‌های باستانی اردشیر و قلعه دختر می‌باشند.
قدمت این دو بنا دست کم 2500 سال است و هستند باستان شناسان و کارشناسانی که این دو تپه باستانی را جزو ارزشمندترین بناهای تاریخی ایران می‌دانند.
احیای این دوقلعه تاریخی و تعریف پروژه هایی با موضوع گردشگری در اطراف این فضای باستانی می‌تواند یک سایت بزرگ و بی‌نظیر گردشگری در شهر کرمان ایجاد کند که نه تنها بافت قدیم که شاید کل شهر کرمان را تحت تاثیر قرار دهد.
برای نخستین بار در سال 1351 موضوع احیای این قلعه‌های تاریخی و احداث و الحاق پروژه‌های گردشگری به قلعه‌ها مطرح شده و در تمام طول چهار دهه‌ی گذشته همه‌ی مدیران شهری به ارزش و اهمیت پروژه‌ی احیای قلعه اردشیر و قلعه دختر تاکید کرده‌اند.
در حال حاضر مجموعه‌ای تحت عنوان «سازمان قلعه‌اردشیر و قلعه دختر» متولی احداث پروژه‌ی عظیم قلعه اردشیر و قلعه دختر است. برای آشنایی بیش‌تر با مدیریت این سازمان با آقای مرتضی جعفری گفت‌وگو کردیم.
• جناب مهندس! توجه ویژه به قلعه‌های تاریخی دختر و اردشیر از چه زمانی و به چه شکلی شروع شده؟
شهرداری کرمان با توجه به اهمیت فوق‌العاده‌ی دو بنای ارزشمند قلعه اردشیر و قلعه دختر و نقشی که احیای این دو بنای تاریخی در رونق موضوع گردشگری در شهر کرمان ایفا می‌کند، در سال 1383 پروژه‌ای تحت عنوان «طرح راهبردی طراحی شهری محیطی تپه‌های قلعه اردشیر و قلعه دختر کرمان» را طراحی کرد؛ در سال 1384 انگیزه‌ی جدی برای پیاده‌سازی پروژه‌های پیرامون بنای تاریخی قلعه اردشیر و قلعه دختر شکل گرفته و در نهایت با پیگیری‌های صورت گرفته در سال 87 این طرح به‌عنوان یک پروژه‌ی بزرگ شهری در شورای عالی معماری و شهرسازی کشور مطرح شد و به تصویب رسید.
این طرح شامل 34 پروژه‌ی مجزا است که هر کدام کاربری‌های متفاوت دارند که بیش‌تر شامل کاربری‌های فرهنگی، توریستی و فضای سبز است.
سطح در نظر گرفته شده در ابتدای تعریف پروژه 300 هکتار بوده که در بررسی‌های بعدی این سطح به حدود 200 هکتار کاهش یافت.
از 200 هکتار، مجموع اراضی این پروژه، 100 هکتار عرصه‌ی خود قلعه‌های تاریخی و 100 هکتار هم مجموع 34 پروژه‌ی پیرامونی است.
با توجه به این‌که در سال‌های اخیر اطراف این قلعه‌ها به تملک اشخاص درآمده، گام اول اجرای پروژه، تملک حاشیه‌ی دو قلعه و آماده سازی آن برای اجرای پروژه هاست.
برای تملک اراضی اطراف به شکل تهاتر با زمین، نیاز به تخصیص زمین از سوی اداره‌ی کل راه و شهرسازی بود و به همین دلیل در سال 86 ودر جریان سفر رییس جمهور وقت به کرمان و طی مصوبه‌ای ملی، حدود 40 هکتار زمین از اراضی دولتی در شهر کرمان برای تملک اراضی پیرامون قلعه اختصاص یافت.
از این 40 هکتار حدود 37 هکتار زمین خالص حاصل شده که با اراضی تخصیص داده شده چیزی حدود 85 درصد اطراف قلعه دختر و حدود 25 درصد قلعه اردشیر به تملک شهرداری کرمان درآمده است.
بعد از مصوبه‌ی هیات دولت در سال 86 دیگر هیچ بودجه‌ای به پروژه تخصیص داده نشد و متاسفانه روند اجرای پروژه دچار کندی شد، به همین دلیل این طرح توسط مجموعه‌ی شهرداری کرمان مورد بازنگری قرار گرفت تا با توجه به شرایط خاص و محدودیت‌های مالی، پروژه قدری تعدیل شود.
بر اساس تغییرات ایجاد شده در طرح اولیه، مقرر شد حدود 40 هکتار از عرصه‌ی پیرامون قلعه اردشیر از طرح تملک خارج شده و اجازه‌ی ساخت و ساز، مطابق با ضوابط میراث فرهنگی به آن داده شود.
با این راهکار بخشی از مشکلات مردم ساکن در پیرامون قلعه‌ها حل شده و پروژه، قابلیت اجرایی بیش‌تری پیدا کرده است.
در سال جاری در جلسه‌ای با حضور استاندار محترم مقرر شد 10 هکتار دیگر از اراضی دولتی در اختیار مجموعه‌ی قلعه اردشیر قرار گیرد تا صرف تملک اراضی پیرامون قلعه دختر شود .
متاسفانه به دلیل کمبود زمین در کرمان، تاکنون اراضی موضوع صورت جلسه‌ی مذکور، تامین نشده‌اند که امیدواریم با راه‌کارهای مطرح شده، زمین لازم جهت تملک باقی مانده‌ی اراضی پیرامون قلعه دختر به سازمان منتقل شده و امکان ادامه‌ی پروژه فراهم شود.
• از فضای تملک شده در اطراف قلعه‌های دختر و اردشیر که در حال حاضر در مالکیت شهرداری است؛ چه میزان برای اجرای پروژه‌های این طرح استفاده شده است؟
از اراضی اطراف قلعه دختر چیزی حدود 30 هکتار به پارک و فضای سبز تبدیل شده که این میزان فضای سبز دقیقا منطبق بر ضوابط و مقررات طرح اولیه است. علاوه بر بوستان‌های احداث شده در سال‌های گذشته، در سال جاری با تدابیری که شهرداری کرمان و در راس آن آقای مهندس بابایی اندیشیده‌اند، در زمینی حدود 5/2 هکتار، حد فاصل سه راه مدیریت تا پارک پردیسان قدیم، جنب قلعه اردشیر، پروژه‌ای تحت عنوان پارک پدر تعریف شده که با طراحی خاص خود، نورپردازی‌های ابتکاری و آبشارهای مصنوعی ان‌شاالله پیش از عید نوروز امسال به بهره‌براری خواهد رسید.
• و اما کلام آخر در خصوص پروژه‌ی قلعه دختر
پروژه‌ی قلعه اردشیر و قلعه دختر پروژه‌ی بزرگی است که می‌تواند جریان زندگی را به بخش شرقی شهر کرمان بازگردانده و این بخش شهر را به یک فضای گردشگری بی نظیر تبدیل کند.
به طور طبیعی، اجرای چنین پروژه‌ی بزرگی نیازمند همراهی و همکاری همه‌ی نهادهای دخیل و حتی همه‌ی شهروندان کرمانی است؛ ما امیدواریم با کمک و همراهی همه‌ی دستگاه‌های دولتی و مردم عزیز بتوانیم پروژه را به سرانجام برسانیم .
