این یاداشت به‌مناسبت روز جهانی کودک به نقش بازی و محیط ایمن، در آینده آنها می‌پردازد.
به بهانه روز کودک و
ایمنی کودکان
بازی، اسباب‌بازی و سرگرمی، نقشی حیاتی و ضروری در زندگی کودکان دارند؛ به‌ویژه در روند رشد و شکوفایی آنها.
کودکان با اسباب‌بازی‌ها ارتباطی قوی، لذت‌بخش و مستمر برقرار می‌کنند، به‌قول «ژان لوک لوبرت» از روانشناسان معاصر، دلیل برقراری این نوع ارتباط با اسباب‌بازی، نقش لذت‌بخشی است که بازی، در یادگیری عمیق کودکان دارد. بازی‌ها و اسباب‌بازی‌ها به‌عنوان عوامل محرک در تقویت هوش کودکان، سهم بزرگی در رشد آنها به عهده دارند، زیرا بازی‌ها موجب گسترش و تثبیت آن‌دسته از الگوهای عصبی می‌شود که یک کودک در مسیر رشد، برای انجام تکالیف مدرسه و فعالیت‌های ذهنی خود به آنها نیاز دارد.
با این مقدمه، سازمان آتش‌نشانی و خدمات‌ایمنی شهرداری کرمان، در راستای گسترش فرهنگ ایمنی در جامعه به‌ویژه با توجه به اهمیت نقش آموزش ایمنی از سنین پایین و سال‌های کودکی، همواره به‌طور فعال در جشنواره‌ها و نمایشگاه‌های کودک و نوجوان شرکت کرده است.
در این بین، نقش والدین، در آموزش و مراقبت از کودکان، تعین‌کننده و آینده‌ساز است.
نیاز به ایمنی از بدو تولد انسان‌ها احساس می‌شود؛ والدین از نوزادان خود ﻛﻪ ﻧﻮ ﭘﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ، داﺋﻤﺄ ﻣﺮاﻗﺒﺖ می‌کنند و نه‌تنها ﻫیچﮕﺎه آﻧﺎن را ﺗﻨﻬﺎ نمی‌گذارند، بلکه با بزرگتر شدن کودکان، این ﻣﺮاﻗﺒﺖها بیشتر هم می‌شود. به‌طور مثال، شاخصه کنجکاوی بعضی کودکان را وامی‌دارد که سر و دست خود را داخل اجسام قرار دهند، یا در ﻛﻤﺪ ﻣﻨﺰل و دیگر ﻣﺤﻴﻂﻫﺎي کوچک و سربسته، داخل شوند، که والدین در اینگونه موارد باید مراقبت کنند تا کودک‌شان دچار حبس یا خفگی نشوند.
بنابراین، ایمن بودن منزل و نبود وسایل خطرناک در منازل، به ایمنی محیط کودکان خردسال کمک فراوانی خواهد کرد.
والدین باید، توجه داشته باشند ﻛﻮدﻛﺎن ﺧﻮد را در ﻣﺴﻴﺮ رﻓﺖوآﻣﺪ دﻳﮕﺮان ﻧﺨﻮاﺑﺎﻧند، ﺗـﺎ در ﺗـﺎرﻳﻜﻲ زﻳـﺮ ﭘـﺎي ﺑﺰرﮔﺘﺮﻫـﺎ آﺳﻴﺐ ﻧﺒﻴﻨﻨﺪ.
کودکان از خطرات محیط پیرامون خود اطلاع ندارند، به‌همین دلیل، والدین می‌بایست از ورود ﻛﻮدﻛﺎن ﺑﻪ داﺧﻞ آﺷﭙﺰﺧﺎﻧﻪ ﺑهﺨﺼﻮص در ﻣﻮاﻗﻌی‌که ﺷﺨﺼﺄ ﺣﻀﻮر ﻧﺪارنـﺪ ﺟﻠـﻮﮔﻴﺮي ﺑﻪعمل آورند و از آنها در هنگام ﺑﺎزي ﻛﺮدن و ﮔﻼوﻳﺰ ﺷﺪن با هم در ﻛﻨﺎر ﭘﺮﺗﮕﺎه‌ها و ﻳﺎ ﺗﻌﻘﻴﺐ ﺣﻴﻮاﻧﺎت و ﭘﺮﻧـﺪﮔﺎن در بالکن‌ها، ﭘﺸﺖﺑﺎم‌ها و ﻛﻨﺎر ﻧﺮدهﻫﺎي ﻣﻨازل، ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﺑﻌﻤﻞ آورند.
همچنین به والدین توصیه می‌شود که اﺷﻴﺎء ﺗﻴﺰ، ﺑﺮﻧﺪه و ﺣﺎدﺛﻪﺳﺎز را از دﺳﺘﺮس ﻛﻮدﻛﺎن دور ﻧﮕﻪ دارند و همچنین، دارو و وﺳﺎﻳﻠ دیگری را ﻛﻪ در دﻫﺎن ﻛﻮدﻛﺎن ﺟﺎي ﻣﻲﮔﻴﺮد، از دﺳﺘﺮس آﻧﻬﺎ دور نگاه دارند و در ﻫﻨﮕﺎم اﺳﺘﻔﺎده از ﭼﺮخﮔﻮﺷﺖ و اتو، ﻣﺮاﻗﺐ ﻛﻮدﻛﺎن ﺧـﻮد ﺑﺎﺷـند و از ﻧﺰدﻳـﻚ ﺷـﺪن آﻧﻬـﺎ به این وسایل ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي نمایند و به‌منظور ایمنی بیشتر، اینگونه وسایل را دور از دسترس کودکان و بر روی میز یا پایه قرار دهید.
حوادث نه تنها بالاترین حق انسانی یعنی حیات کودک را تهدید می‌کند بلکه با داشتن عوارض دیررس جسمی و روانی بر آینده او تاثیر می‌گذارد.
با این وجود می‌توان با تقریب بالا، از همه این حوادث پیشگیری کرد، چون کودکان بیشتر وقت خود را در خانه سپری می‌کنند. پس همان‌طور که محیط نامساعد یک خانه، احتمال رخداد حادثه‌ها را برای کودکان بیشتر می کند، خانه ایمن، زندگی ایمن‌تری برای کودکان به ارمغان می‌آورد.
تربیت کودکان نقش اساسی و تعیین‌کننده‌ای در آینده آنها دارد. در این دوران حساس و مهم، یادگیری آنان عمیق‌تر، سریع‌تر و آسان‌تر انجام می‌شود. بنابراین آموزش کودکان در رده‌های مختلف سنی تاًثیر عمده‌ای بر تربیت آنان داشته و آنان را برای آینده آماده می‌کند. یکی از مسایل مختلف، آموزش‌های خود‌مراقبتی، مهارت‌های زندگی و محیط زندگی ایمن است که می‌تواند در زندگی افراد و حتی امور روزانه آنها خود را به خوبی نشان دهد، به این خاطر آموزش‌ها باید ازسنین پایین شروع شود، چرا که هر چیزی که کودک در این دوران یاد بگیرد در دوره‌های بعدی زندگی خود بر این آموزه‌ها تکیه خواهد کرد.
محمد رسول جهانشاهی
