کارآفرینی عبادت است

اشاره: سوم اردی‌بهشت‌ماه که در راه است، «روز ملی کارآفرینی» است. به‌همین مناسبت، گزیده‌ای از سخنان رهبر انقلاب در دیدار جمعی از کارآفرینان کشور را در ادامه آورده‌ایم.

ما دو روز قبل از این، جلسه‌ی اهل علم را داشتیم، امروز هم جلسه‌ی اهل عمل را. اگرچه بسیاری از شماها اهل علمید؛ علم را با عمل توأم کرده‌اید. و همان‌طور که در روایت شریف هست که: «العلم یهتف بالعمل فان اجاب و الّا ارتحل»؛ علم، عمل را به‌دنبال خود فرامی‌خواند، دعوت می‌کند. اگر عمل به‌دنبال علم آمد، آن‌وقت علم می‌ماند، باقی می‌ماند -یا شاید بشود گفت توسعه پیدا می‌کند، رشد پیدا می‌کند- اگر عمل به‌دنبال علم نیامد، علم هم باقی نمی‌ماند. «و الّا ارتحل»؛ عمل که نبود، علم هم می‌رود. اهمیت عمل را این‌جا می‌شود فهمید؛ اهمیت کار را این‌جا می‌شود فهمید. کار بدون علم، کم‌اثر است؛ علم بدون کار، بی‌اثر است. اهمیت کار این است.
خب، وقتی کار این‌قدر مهم است، پس کارآفرینی هم به همین نسبت حائز اهمیت است. اگر کسی بتواند زمینه‌ی کار را فراهم بکند، یک عبادت انجام داده است. نگاه به این کاری که تولید می‌شود، فقط از جنبه‌ی این نباشد که ما یک بی‌کار را دستش را به یک کاری بند می‌کنیم تا یک درآمدی داشته باشد؛ خب، این که البته خیلی چیز خوبی است، لازم است، بلاشک. یعنی کارآفرینی، ایجاد اشتغال در کشور موجب می‌شود که ثروت تولید بشود؛ هم‌چنانی‌ که سرمایه و سرمایه‌دار، ایجاد کار می‌کند -چه سرمایه‌ی مالی، چه سرمایه‌ی علمی- کارگر هم ایجاد سرمایه می‌کند، ایجاد ثروت می‌کند. این البته یک جنبه‌ی مهمی است در اشتغال، اما اهمیت اشتغال فقط این نیست. یک بعد دیگر اهمیت اشتغال این است که شما یک گنج را دارید استخراج می‌کنید. یک انسانی که در او استعدادهایی وجود دارد، می‌تواند تولید کند، می‌تواند بیافریند، این افتاده بود آن‌جا، شما دست او را به‌کار بند کردید، این گنجینه‌ی درونی استخراج شد؛ خیلی اهمیت دارد. انسانی که کار ندارد، اشتغال ندارد، یک استعداد پنهانِ مخفىِ خداداده را غالباً بدون اختیار خودش راکد گذاشته، وقتی شما این انسان را مشغول کار می‌کنید، این چشمه که در درون بود و از او استفاده‌ای نمی‌شد، تشنه‌ای از او سیراب نمی‌شد، این چشمه را شما به جریان می‌اندازید. پس اشتغال و اشتغال‌آفرینی، هم جنبه‌ی اقتصادی بزرگی دارد، هم جنبه‌ی انسانىِ خیلی والایی دارد.
لذا من عرض می‌کنم که... کارآفرینی یک عبادت است؛ یک کار باارزش است؛ یک ارزش‌آفرینی است...
امروز به دو دلیل اساسی، کار و کارآفرینی مهم‌تر از همیشه است... دلیل اولش این است که ما در یک برهه‌ای هستیم که آماده‌ی جهشیم؛ ما امروز آماده‌ی جهش در پیشرفتیم. مسأله‌ی ما امروز فقط مسأله‌ی حرکت به جلو نیست. شرایط کشور به‌گونه‌ای شده که این ملت می‌تواند یک حرکت عظیم، یک جهش در پیشرفت برای خودش به‌وجود بیاورد. چرا؟ اولاً زیرساخت‌های زیادی آماده شده؛ علم در کشور بالا رفته؛ مدیریت‌های قوی به‌وجود آمده است. یکی از مشکلات ما در گذشته‌ها، نبودن مدیریت‌های قوی و سالم در کشورمان بوده. امروز ما تجربه‌ی یک مدیریت انقلابىِ قوىِ سی‌ساله داریم. پس این یک زیرساخت است. زمینه‌های کار فراهم شده است؛ امید به پیشرفت زیاد شده است. وقتی می‌آیند می‌گویند ما دارویی را در کشور ساختیم که همه‌ی دنیا به آن احتیاج دارند، همه‌ی دنیا هم به آن مبتلا هستند، هیچ‌کدام از مراکز علمی دنیا هم هنوز آن دارو را نتوانستند بسازند، ما توانستیم بسازیم، این خب، امید می‌دهد به جوان ما. وقتی که ملت مشاهده می‌کند که ما بدون این‌که یک کشور پشتیبانی داشته باشیم، توانسته‌ایم از درون خودمان دانش هسته‌ای را رشد بدهیم، فوران بدهیم، به پیشرفت برسانیم، خب جوان امیدوار می‌شود...
پس امروز ما تجربه‌مان بیش‌تر است، امیدمان بیش‌تر است، زیرساخت‌هامان زیادتر است، و فصل توانایی و فصل جهش فرارسیده. ملت خود را شناخته؛ جوانِ خود را شناخته؛ ضریب بالای هوشی کشور شناخته شده است؛ پس فصل جهش است. وقتی فصل جهش است، پس کار اهمیت مضاعف پیدا می‌کند؛ کارآفرینی هم به همین نسبت اهمیت مضاعف پیدا می‌کند. این یک دلیل.
دلیل دومِ ما که امروز کار برایمان مهم است، کارآفرینی مهم است، این است که ما امروز در مقابل یک فشار جهانی قرار داریم... ما باید یک اقتصاد مقاومتىِ واقعی در کشور به‌وجود بیاوریم.
آنچه که من از مجموع مطالب احساس می‌کنم، دو کار را دستگاه‌های دولتی مورد توقع هست که انجام بدهند: یکی، مدیریت دقیق و عالمانه‌ی منابع است... مدیریت منابع، معنایش این است که ما منابع را بکشانیم به سمتی که امروز برای کشور ارزش افزوده‌ی مالی و غیرمالی داشته باشد. مراد من از ارزش افزوده فقط ارزش افزوده‌ی مالی نیست؛ بلکه آنچه که تولید را افزایش بدهد و آنچه که کسب و کار را رونق بدهد و آنچه که امید را افزایش بدهد، اشتغال را افزایش بدهد و از این قبیل. پس یک نکته‌ی اساسی، مسأله‌ی مدیریت منابع است.
نکته‌ی دوم، بهبود فضای کسب و کار است... مسأله‌ی مقررات، تسهیلات گوناگون، پیچ‌وخم‌های اداری فراوان، این‌ها همه، چیزهایی است که اگر چنانچه اصلاح بشود، بهبود فضای کسب و کار که یکی از مسائل عمده‌ی اقتصادی ماست، حاصل خواهد شد...
یک نکته‌ی اساسی‌ای که در باب کار وجود دارد و کارآفرینان باید به او توجه کنند، مسأله‌ی مرغوبیت تولید داخلی است؛ کیفیت تولید داخلی است؛ این خیلی مهم است. البته بخشی از این، ارتباط پیدا می‌کند به همان قضایای مالی و نمی‌دانم مقررات و غیرذلک، و پشتیبانی‌های دولت؛ اما بخشی هم ارتباط پیدا می‌کند به عزم و اراده‌ی مسئولان، کارآفرین و کننده‌ی کار. فرمود: «رحم اللَّه امرا عمل عملا فاتقنه»؛ رحمت خدا بر آن انسانی که کاری را انجام بدهد و آن را متقن انجام بدهد، درست انجام بدهد. این آینده‌نگری است، غیر از امروز. شما امروز ببینید در دنیا کمپانی‌هایی هستند صد سال است این‌ها دارند کار می‌کنند، صد و پنجاه سال است دارند کار می‌کنند و محصولات‌شان در دنیا فروش می‌رود. اسم این‌ها کافی است که جنس را در بازار رایج کند؛ به خاطر این‌که درست کار کردند، خوب کار کردند، مشتری مطمئن است به این‌ها. شما می‌گویید که ما سفارش کنیم به مردم که تولیدات داخلی را مصرف کنند. من که خب چند سال است دارم سفارش می‌کنم؛ بنده که بارها گفته‌ام، منتها این با شعار درست نمی‌شود. خب، بله یک مقداری مردم حالا یک اعتمادی بکنند، یک اعتنایی بکنند به حرف ما، به خاطری که مثلاً ما گفتیم، بروند یک مقداری چه کنند؛ این یک بخشی از قضیه است. یک بخش دیگر هم مربوط به کیفیت است. خب کیفیت را باید بالا برد؛ کیفیت‌ها را باید بالا برد...
یک نکته‌ی دیگر هم مسأله‌ی نوآوری و ابتکار و زیبایی است در تولیدات کشور. از جمله‌ی چیزهایی که باید مورد توجه قرار بگیرد، نوآوری کردن در همه‌ی تولیدات به صورت پی‌درپی و لحاظ حس، یعنی اشباع حس زیبایی‌شناسی در مصرف‌کننده است. این یکی از مسائل قابل توجه هست که بایستی به آن اهمیت بدهیم. من حقیقتاً از دوستانی که در این زمینه‌ها تلاش میکنند، کار می‌کنند، تشکر می‌کنم.
این توصیه‌ی آخر را هم بکنم: به تربیت نیرو، بخصوص در صنایع دانش‌بنیان بایست خیلی اهمیت داد. در بعضی از بخش‌ها خوش‌بختانه این کار شده است. در بخش انرژی هسته‌ای ما اطلاع داریم، در بخش رویان از نزدیک اطلاع داریم که تربیت نیروی ماهر، نیروی کارآمد، نیروی دانشمند و محقق انجام گرفته. بایست به این در بخش‌های مختلف توجه کرد.