محلهی دولتخانه
مجتبی شمسی - محلهی دولت خانه از محلههای قدیمی شهر کرمان است که قدمت آن به سال 1162 قمری، حدود سیصد سال قبل میرسد، این محله از شمال به قسمتی از خیابان ابوحامد، از جنوب به خیابان شریعتی و از تلاقی خیابانهای فلسین (صمصام) به طرف غرب تا خیابان عباس صباحی محدود میشود.
این محله توسط شاهرخخان زرندی که پس از قتل نادرشاه افشار، از سوی عادی شاه افشار در سال 1160 قمری، به حکومت کرمان رسید و حدود12 سال در کرمان حکومت کرد، پایه گذاری شد، وی در دوران حکومت خود عمارتی در این محله ساخت که مقر حکومت وی محسوب میگردید، این بنا در طول مدت سالیان اخیر در اثر وقوع حوادث طبیعی و عدم توجه مسئولان مربوطه به تدریج خراب گردیده، به نحوی که در حال حاضر فقط قطعه زمینی در خیابان فلسطین مقابل مسجدالرسول(ص) از آن باقی مانده است، تکیه شاهزاده شاهرخخان و قریه شاهرخ آباد هم از آثار همین حاکم است.
مرحوم احمدعلی خان وزیری نویسنده تاریخ کرمان در این مورد مینویسد: «شاهرخ خان در جانب غربی گواشیر عمارات رفیعه و قصور عالیه بدیعه به جهت دارالحکومه خود و تبعه و سایر متعلقان ساخت، آن بنا اکنون مطمور است لیکن آن خرابیها را دولتخانه نامند» در محله دولتخانه سه طایفه زندگی میکردند که اکثریت آنان از زرتشتیان، کلیمیان و عدهای مسلمانان تشکیل میدادند، در طول سالیان اخیر به تدریج اکثر زرتشتیان و کلیمیان این محله را ترک و مسلمانها جایگزین آنان شدهاند، به نحوی که در حال حاضر حدود 10 خانوار زرتشتی و ده خانوار کلیمی در این محله سکونت دارند، در این محله آتشکدهای وجود دارد که همشهریان زرتشتی در طول سال به مناسبتهای مختلف در این محل مراسم مذهبی انجام و نذورات میدادند.
بنا به مندرجات یک سند تاریخی خطی نگارش فریدون بن شهریار که تاریخ تحریر آن به سال 1319 قمری، میباشد.
در جنب این آتشکده در سال 1315 مدرسهای به اهتمام پولاد اسفندیاری یزدی و اردشیر خسرو صندل کرمانی بنا شد که در آن عدهای مشغول تحصیل بودهاند،؛ از بین زرتشتیان مقیم دولتخانه، افراد برجستهای برخاستهاند که امروزه نه تنها از مفاخر فرهنگی کرمان، بلکه ایران به شمار میروند، از جمله این شخصیتها، مهندس پرویز شهریاری ریاضیدان مشهور است که در سال 1305 شمسی، در این محله دیده به جهان گشود و چندی قبل از طرف انجمن مفاخر فرهنگی دانشگاه شهید باهنر کرمان از خدمات فرهنگی و آثار وی تجلیل به عمل آمد.