روزهای گذشته فرصتی دست داد تا با مهندس علی سعیدی و محمدحسین مومنی، شهرداران مناطق 2 و 4 شهر کرمان دیداری داشته باشیم و از نقطه نظرات این عزیزان در جهت تعامل بیشتر نشریه کرمانشهر با مسئولان شهری بهره ببریم.
طبیعی است که در دیدارهایی از این دست نقطه نظرات کلی و راهبردی متعددی مطرح شود، اما آنچه در این بین توجه نگارنده را به خود مشغول داشت، اتفاق نظر این دو بزرگوار بر امر فرهنگسازی در جهت رسیدن به نقطه مطلوب از نظر وضعیت شهروندی بود. هر دوی ایشان بر این نکته اتفاق نظر داشتند که ساختن یک شهر در حد منزلت شهروندان نجیب و شریف کرمانی، مستلزم فرهنگسازی در همین جهت است.
اینکه مسئولان شهری کرمان به این نکته واقفاند که در کنار فعالیتهای عمرانی باید به فرهنگسازی نیز توجه ویژه شود، براستی قابل تقدیر است و با این حساب به نظر میرسد شرط لازم برای جهش به سمت کرمانی آباد، فراهم است. اما آیا بستر کافی نیز فراهم است؟
با تقدیر از تلاشهای انجام شده، نباید از این امر غافل بود که شهر ما از جهت آموزشهای لازم برای فرهنگ زندگی در شهر هنوز در ابتدای راه است، عدم اطلاع بعضی از شهروندان از فرهنگ شهرنشینی و ناآگاهی از رفتارهای متناسب با زندگی شهری، به اداره کنندگان شهر، به محیط شهری و به بقیهٔ همشهریان، هزینههای قابل توجهی را تحمیل کرده است که باید از آن عبور کرد.
شهرهای بزرگ با افزایش مداوم جمعیت و پدیدهٔ مهاجرت با مشکلات زیادی روبه رو هستند و با گسترش این وضعیت، نیاز به فرهنگ مناسب ضرورت پیدا میکند و تعهداتی را برای مدیران شهری و تکالیفی را برای شهروندان به همراه دارد. به همین دلیل لازم است تا مدیریت شهری، آموزش به مردم را با هدف ارتقاء مشارکتهای اجتماعی، بیش از پیش جدی بگیرد یا به تعبیر رایج فرهنگسازی کند.
در این خصوص توجه به نکاتی چند از ملزومات است؛ از جمله:
- دسترسی آزاد شهروندان به اطلاعات که خوشبختانه با مجموعه تلاش ها و اقدامات صورت گرفته در مدیریت شهری کرمان و کمک موثر رسانهها بخش زیادی از این مهم تحقق یافته اما تا رسیدن به وضعیت مطلوب هنوز راه درازی در پیش است.
- هم اندیشی با نخبگان فرهنگی و نخبگان هنری. برای حصول این مهم نیز در کرمان تلاشهایی صورت گرفته اما هنوز هم خروجی این هماندیشیها واضح و مشخص نیست و تا بروز و ظهور نظریات کارشناسی، فاصلهای معنادار داریم. وانگهی بعضا در اطلاق صفت کارشناس و مشاور کارشناس بر افراد، شبهاتی وارد است که گفتوگوهای رسانهای میتواند به وضوح این بحث بینجامد.
- انتشار کتابها و ایجاد سامانههایی با موضوع حقوق شهروندی با رویکرد مخاطب محور. تنها نکته قابل توجه در این خصوص عبور از کلیشهها است و دست یافتن به شیوههای نوین و خلاقانه. چرا که کتابهای تجویزی و مطالب دستوری تنها نتیجه عکس میدهد و رویگردانی نسل جوان را در پی دارد.
- برگزاری جشنها و برنامههای متنوع با این رویکرد که اکثریت شهروندان در آن مشارکت جویند. مردم هم تنها در برنامههایی مشارکت میجویند که سهمی از خود در آن بیابند و سلیقهٔ خود را در آن بازیابند.
- آشنا کردن مردم با حقوق شهروندی به عنوان حقوق مسلم خودشان و یادآوری به مسئولان برای احترام به این حقوق مسلم.
- و از همه اینها واجبتر، فراهم نمودن زمینههای مطالبهگری مردم به عنوان مهمترین عنصر شکل دهندهٔ توسعهٔ شهری. کرمانیها روحیهٔ مطالبهگری ندارند و این یک واقعیت است که باید به عنوان یک معضل تاریخی شناخته و مورد آسیبشناسی شود.
البته و خوشبختانه موضوع مطالبهگری مدتی است در کرمان به صورت یک گفتمان مشترک بین مردم و مسئولان درآمده و در حال تبدیل شدن به فرهنگ است.
در آخر آنچه موجب رضایتمندی نگارنده این سطور است، به پایان رساندن این یادداشت با بخشی از سخنان استاندار محترم کرمان است که در آیین بهرهبرداری از زیرگذر آزادی بیان داشت، ایشان گفت: شهرداری کرمان باید به موازات پروژههای عمرانی و رعایت حقوق شهروندی، در خصوص وظایف شهروندی نیز فرهنگسازی کند.
بنا به اظهارات دکتر محمد جواد فدایی در همانجا، رضایتمندی عمومی فقط با اجرای پروژههای شهری حاصل نمیشود؛ بلکه بخشی از این رضایتمندی مربوط به جنبههای فرهنگی، شهروندی و نگرش و آگاهی نسبت به وظایف شهروندی است.
رضایتمندیام از این رو است که میبینم توجه به فرهنگ دارد به گفتمان غالب تبدیل میشود.
رضا شمسی
سردبیر نشریه کرمانشهر