اشاره: سیدمهران عالم‌زاده، شهردار کرمان، در جلسه‌ای که در شورای اسلامی شهر کرمان به‌منظور ارایۀ برنامه‌هایش برگزار شد، برنامهای جامع و کامل ارایه کرد و با حداکثر آرای اعضای شورا، به‌عنوان شهردار کرمان انتخاب شد. اکنون، یک‌سال از انتصاب سیدمهران عالم‌زاده، به‌عنوان شهردار کرمان گذشته است؛ به بهانۀ بررسی عملکرد شهردار کرمان طی یک‌سال گذشته، با محمد فرشاد، رییس شورای اسلامی شهر کرمان به گفت‌و‌گو نشستیم.
آقای فرشاد! با توجه به این‌که یک‌سال از انتخاب مهندس عالم‌زاده، به‌عنوان شهردار کرمان گذشته است، عملکرد یک‌سالۀ شهردار کرمان را چطور ارزیابی می‌کنید؟
انتخاب شهردار، مهم‌ترین وظیفۀ شورا پس از استقرار است؛ بنابراین، شورای پنجم بعد از مشورت و بررسی‌های زیاد و مذاکره با افراد صاحب‌نظر و افرادی که توانایی اداره شهر و آمادگی قبول پذیرش مسئولیت اداره شهر را داشته باشند، به تعدادی افراد رسید، از این افراد برنامه گرفته شد و براساس برنامهای که برای اداره شهر ارایه کردند، با مشورت، بررسی و هماهنگی تمام اعضای شورا، مهندس عالم‌زاده که برنامۀ قوی و خوبی ارایه کردند، به‌عنوان شهردار انتخاب شد.
مهندس عالم‌زاده، برنامۀ خود را در صحن علنی ارایه کردند، اعضای شورا نیز پرسش‌های خود را مطرح کردند و در نهایت به این جمع‌بندی رسیدند که در این برهه، مهندس عالم‌زاده، بهترین گزینه برای تصدی امور شهرداری است؛ بنابراین، به اتفاق آرا به ایشان رأی دادند.
ابتدای شورای پنجم، در برهه‌ای از زمان قرار گرفته بودیم که پروژه‌های نیمه‌تمام و بعضاً با درصد کمی پیشرفتِ ساخت، زمان‌بر و فرسایشی شده بودند؛ ضمن این‌که رکود اقتصادی و تعهداتی که شهرداری و شورا باید انجام می‌دادند نیز وجود داشت؛ هم‌چنین براساس اطلاعاتی که از گروه‌ها و افراد مختلف جامعه به شورا منتقل می‌شد، خواستۀ اکثریت قریب به اتفاق، تکمیل پروژه‌های نیمه‌تمام بود که این مهم در دستور کار شورا قرار گرفت و در برنامۀ ارایه‌شده ازسوی شهردار هم، این مهم وجود داشت.
موضوع دوم که شورای پنجم روی آن تأکید داشت، این بود هر کاری که انجام می‌شود، مبنای کارشناسی درستی داشته باشد، نظر افراد صاحب‌نظر اخذ شود و شورا به یقین برسد که اجرای این پروژه، به نفع مردم است و مشکلی از جامعه حل می‌کند؛ بنابراین، تأکید کردیم اگر طرحی پشتوانۀ کارشناسی نداشته باشد، اجرا نخواهیم کرد که این مهم در برنامۀ آقای شهردار هم آمده بود و طی یک‌سال گذشته، اکثر طرح‌هایی که ازسوی شهرداری به شورا ارسال شد، پشتوانۀ کارشناسی داشت؛ به همین دلیل، تمام طرح‌ها تصویب شده است؛ بنابراین، هم شهرداری و هم شورا، در بستر مناسبی قرار گرفته‌اند که کارها کارشناسی و علمی باشد؛ ضمن این‌که تمام طرح‌های بالادستی مثل طرح تفضیلی، طرح جامع و قوانین و مقررات حاکم بر وظایف شهرداری، لحاظ شود که در این زمینه، تاکنون شهرداری موفق بوده و در این بخش مشکلی مشاهده نشده است.
شهرداری وظایف متعددی بر عهده دارد که برای اجرای این وظایف و اداره امور شهر، به ابزاری نیاز دارد که یکی از این ابزار برای اداره امور روزمره شهر اعم از حفظ و توسعۀ فضای سبز، نظافت شهر، ترمیم آسفالت و جدول‌ها، سامان‌دهی تابلوها و ارایۀ خدمات مختلف به شهروندان ازجمله صدور پروانه ساختمانی و پایان‌کار، نیروی انسانی است. در حال حاضر، به‌طور مستقیم و غیرمستقیم، حدود 4700 نفر در شهرداری مشغول به‌کار هستند و حقوق دریافت می‌کنند؛ ضمن این‌که در مراکز استان‌ها و ازجمله کرمان، شهرداری‌ها باید درآمد کسب کنند تا بتوانند هزینه‌های اداره امور شهر ازجمله حقوق کارکنان را پرداخت کنند، اما پیش از این حقوق برخی کارکنان، گاهی عقب می‌افتاد که یکی از ضرورت‌های شورا و یکی از مواردی که در برنامه‌های شهردار هم بود، پرداخت به‌روز و همزمان حقوق تمام افرادی است که در شهرداری کار می‌کنند؛ بنابراین، با بررسی که انجام گرفته، شهرداری در سال‌جاری حقوق معوق ندارد و بخش قابل توجهی از حقوق معوق سال گذشته نیز پرداخت شده و شهرداری کرمان در این زمینه در مقایسه با بسیاری از شهرها به‌ویژه مراکز استان‌ها، وضعیت مطلوبی دارد.
هم‌چنین براساس گزارش‌هایی که دریافت کرده‌ایم، علی‌رغم کمبود آب و اقلیم خاص شهر کرمان، شهرداری در حفظ و توسعۀ فضای سبز موفق بوده و به‌صورت نسبی کارنامۀ قابل قبولی دارد.
در زمینۀ تکمیل پروژه‌های نیمه‌تمام هم، در همین فاصله، پل باغ‌ملی و پل شهید بهشتی (سیدی) به بهره‌برداری رسید، زیرگذر آزادی نیز تکمیل شده و به‌زودی به بهره‌برداری می‌رسد؛ ضمن این‌که پل شهید الله‌دادی (ابوذر) هم پیشرفت قابل توجهی دارد و تا پایان سال به بهره‌برداری خواهد رسید؛ هم‌چنین یکی‌دو پروژۀ نیمه‌تمام دیگر در برنامۀ سال آیندۀ شهرداری و شورا قرار دارد و در این زمینه نظر شورا و شهرداری هم‌راستا شده تا پس از بهره‌برداری از پروژۀ آزادی و شهید الله‌دادی، سایر پروژه‌ها ازجمله شهید بادپا، شهدای خلبان و سربازان گمنام امام زمان (عج‌الله‌فرجه)، به‌تدریج تکمیل شود. پروژه‌های عمرانی دیگری ازجمله ساخت پارک‌ها، ترمیم آسفالت و جدول‌گذاری نیز در دستور کار شهرداری قرار داشته و در حال انجام است؛ بنابراین، با توجه به ظرفیت درآمدی و وضعیت اقتصادی شهر و کشور، شهرداری در اجرای پروژه‌های شهری نسبتاً موفق بوده است. این‌که می‌گویم شهرداری نسبتاً موفق بوده، به این دلیل است که خواسته‌های شهروندان متعدد است و میخواهند شهر ایده‌آلی داشته باشند که خواستۀ به‌حقی است، و شهردار باید بین امکانات محدود و خواسته‌های نامحدود شهروندان، توازن ایجاد کند؛ بنابراین، وقتی امکانات محدود است، باید اولویت‌بندی کنیم که در همین راستا زیرگذر آزادی و پل شهید الله‌دادی در حال تکمیل است. بنابراین، مهندس عالم‌زاده، شهردار کرمان، متناسب با امکانات موجود، موفق عمل کرده است.
هم‌چنین خواستۀ شورا و شهردار این است که شهرداری، چابک‌تر باشد، خدمات اداری با سرعت بیشتری به مردم ارایه شود و شفافیت بیشتر باشد که در این زمینه به‌صورت نسبی، شهرداری موفق بوده و در زمینۀ شفاف‌سازی نیز، سایت شفافیت راه‌اندازی شده، نشریۀ کرمان‌شهر، به‌خوبی اطلاع‌رسانی می‌کند و پیشنهادهایی که توسط شهرداری تحت عنوان لایحۀ درآمدی ارایه می‌شود، سمت‌و‌سوی ضابطه‌مند و علمی پیدا کرده و در این زمینه قدم‌های مثبتی برداشته شده است که جا دارد از کارشناسان شهرداری و شهردار محترم تشکر کنم و امیدوارم در سال‌های بعد هم، شاهد موفقیت‌های بیشتر کارشناسان شهرداری و شهردار محترم در این زمینه باشیم.
در مجموع، عملکرد یک‌سالۀ مهندس عالم‌زاده، شهردار محترم کرمان را مثبت ارزیابی می‌کنم و این امیدواری به‌وجود آمده که نواقص باقی‌مانده هم، برطرف شود و مردم ثمرۀ کارِ کارشناسی، علمی و سالم را بیش‌از‌پیش مشاهده کنند.
برنامهای که جناب شهردار در شورا ارایه کردند، خیلی جامع و کامل بود، فکر می‌کنید مهندس عالم‌زاده، در یک‌سال گذشته، چند درصد از این برنامه را عملیاتی کرده‌اند؟
مهم این است که حرکت در چارچوب برنامه بوده است. معمولاً در سال نخست، باید بستر لازم برای اجرای برنامه فراهم شود که با توجه به توضیحاتی که دادم، بستر آماده شده است. اکنون، ممکن است 25 درصد از برنامه به نتیجه نرسیده باشد، اما وقتی می‌خواهیم یک برنامه را عملیاتی کنیم، باید ماه‌های اول به آماده‌سازی بستر بپردازیم و وقتی بستر آماده شد، قطعاً برنامه با سرعت بیشتری اجرا می‌شود؛ بنابراین، فکر می‌کنم به نسبت، اجرای برنامه خوب بوده، تمهیدات لازم در نظر گرفته شده، محیط شناخته شده، روی راه‌حل‌ها فکر شده و امیدوارم در طول دورۀ چهارسالۀ شهرداری، بخش زیادی از برنامۀ آقای شهردار به بار بنشیند.
در گفت‌و‌گوی پیشین با جنابعالی، بر همدلی بیشتر بین مدیران شهرداری تأکید داشتید، نظر شما در این زمینه چیست و آیا جو مدیریتی شهرداری را به‌نوعی می‌بینید که برنامۀ شهردار در سال‌های آتی هم، با قدرت و سرعت اجرا شود؟
در شهرداری کرمان در طول سال‌های متمادی، نیروهای کیفی، کاربلد و متعهدی جمع شده‌اند و شهرداری از نظر نیروی متخصص، متعهد و دلسوز، نسبتاً وضعیت مطلوبی دارد که این مجموعه برای شهرداری و شهردار، یک فرصت است و باید از این فرصت استفاده شود. از طرف دیگر، هم در برنامۀ آقای شهردار و هم در برنامۀ شورا، این مهم بود که از نیروهای داخل شهرداری استفاده شود و جز در موارد ضروری، نیرویی از بیرون تزریق نشود که الان می‌بینیم به‌جز یکی‌دو نفر که ضرورت ایجاب می‌کرد، نیرویی از بیرون وارد شهرداری نشده و اکثر مدیران، افرادی هستند که سال‌ها به‌عنوان مدیر در شهرداری فعالیت و تجربه کسب کرده‌اند.
البته هر مدیری که در هر سیستم اجرایی کشور منصوب می‌شود، تیم همراهی را نیاز دارد تا به برنامه و خط‌و‌مشی آن مدیر برای رسیدن به اهداف سازمان، معتقد و وفادار باشد؛ بنابراین، قطعاً آقای شهردار این حق را دارند و داشتند تا مدیران شهرداری را از بین نیروهای کیفی موجود در شهرداری انتخاب کنند؛ ضمن این‌که شورا هم بنا نداشته به هیچ‌وجه در انتخاب مدیران و چیدمان سازمان دخالت کند. شورا، شهردار را انتخاب می‌کند و شهردار متناسب با اهدافی که ترسیم می‌کند و برنامهای که ارایه داده و متعهد است آن برنامه را اجرا کند، افراد را برای جاهای مختلف انتخاب می‌کند. این حق شهردار است و اصول مدیریت علمی هم این را می‌گوید که مدیر یک سازمان، متناسب با مسئولیتی که دارد و در قبال آن مسئولیت پاسخ‌گوست، باید اختیارات داشته باشد و یکی از اختیارات برای رسیدن به اهداف سازمان، انتخاب مدیران همراه است.
طبق مطالعات ما اکثر مدیرانی که انتخاب شده‌اند، مدیران لایقی هستند و به وظایف خود عمل می‌کنند؛ البته در هر سازمانی، اختلاف نظر وجود دارد که به تمام مدیران شهرداری توصیه می‌کنم و از آقای شهردار هم تقاضا دارم که بستر مناسب برای وفاق و همدلی بیشتر را ایجاد کنند تا سازمان بازدهی بیشتری داشته باشد. به شهردار و سایر مدیران شهرداری توصیه می‌کنم سلایق و دیدگاه‌ها را به‌هم نزدیک‌تر و همدلی را بیشتر کنند تا ضمن هم‌افزایی، بازدهی مطلوب‌تری برای جامعه به‌همراه داشته باشند؛ البته منظور این نیست که در شهرداری، وفاق و همدلی وجود ندارد؛ چون وفاق و همدلی، حد یقف و انتهایی ندارد و روزبه‌روز می‌تواند افزایش پیدا کند؛ بنابراین، تأکید این است که وفاق و همدلی، بیشتر شود.
شهردار بارها اعلام کرده‌اند یکی از رویکردهای اصلی ایشان، فرهنگی اجتماعی است؛ رویکرد فرهنگی اجتماعی شهرداری کرمان را چطور ارزیابی می‌کنید؟
هر چقدر در عرصۀ فرهنگ و مسایل اجتماعی شهر کار و برنامه‌ریزی شود، باز هم جا دارد؛ بنابراین، مهندس عالم‌زاده، شهردار کرمان، فردی را برای معاونت فرهنگی اجتماعی شهرداری انتخاب کردند که سال‌ها در عرصۀ فرهنگ و هنر و هماهنگی امور اجتماعی فعالیت کرده و الان هم، در چارچوب ظرفیت و امکانات، عملکرد مطلوبی دارد. پیش از این گفتم خواسته‌ها نامحدود و امکانات محدود است که این موضوع برای تمام معاونت‌ها و سازمان‌های شهرداری صدق می‌کند؛ بنابراین، در بخش فرهنگی هم، امکانات محدود است، اما علی‌رغم امکانات محدود، عملکرد معاونت فرهنگی اجتماعی شهرداری قابل قبول است.
در بازدیدی که از فرهنگ‌سراها نیز داشتیم، فعالیت این مراکز به‌صورت نسبی مطلوب است؛ ضمن این‌که بین شهرداری با سایر دستگاه‌های متولی فرهنگ و هنر مثل اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی، نهاد نماینده ولی فقیه در استان و امام جمعه کرمان، اداره‌کل تبلیغات اسلامی و سایر سازمان‌های مربوط، تعامل خوبی وجود دارد.
هم‌چنین در زمینۀ در اختیار گذاشتن امکانات شهرداری به گروه‌هایی که میخواهند کار فرهنگی هنری انجام دهند، معاونت فرهنگی اجتماعی به‌خوبی مساعدت می‌کند و تاکنون چندین مورد، شاهد این تعامل بوده‌ام و رضایت افراد و سمن‌هایی که کار فرهنگی هنری می‌کنند، به‌صورت نسبی حاصل شده است.
اخذ نظرهای صاحب‌نظران در مسایل فرهنگی و اجتماعی برای پروژه‌های عمرانی هم، به‌صورت نسبی خوب بوده است. شهردار، با اساتید دانشگاه و صاحب‌نظران این عرصه نشست‌های متعددی دارند، طرح‌ها را در جلسات مختلف به نظرخواهی می‌گذارند و نظر جامعه‌شناسان، روان‌شناسان، شهرسازان و معماران و اصحاب فرهنگ گرفته می‌شود؛ ضمن این‌که مطالبی که در این زمینه توسط اصحاب رسانه به شهرداری منتقل می‌شود، مد نظر قرار می‌گیرد.
در زمینۀ ایجاد بستر مناسب برای استفادۀ معلولان هم اقدامات خوبی در دستور کار است و اهمیت دادن به این موضوع و این‌که نیازها و دیدگاه‌های جامعۀ معلولان مدنظر قرار می‌گیرد، قابل توجه و مطلوب است.
محمدرضا احمدی
