اشاره: یكی از مشكلات عمده‌ی زندگی شهری، سرسپردگی بیش از حد به حركت سواره و در نتیجه غفلت از حركت پیاده و ساماندهی فضاهای آن مناسب برای پیاده‌ها است. فضاها و عرصه‌های عمومی یكی از عناصر ضروری و اساسی زندگی روزمره‌ی شهری و مهم‌ترین بخش شهرها به‌شمار می‌روند. پیاده‌روی یكی از پایدارترین روش‌های حمل و نقل بوده و پیادهروسازی می‌تواند از جنبه‌های مختلف كالبدی، اجتماعی، زیست محیطی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی سبب توسعهی پایدار شهرها شود. بنابراین پیاده‌راه‌ها كه بستر اصلی حركت پیاده هستند، در سطح شهرها همانند «كانون‌های رشد» عمل كرده و تاثیر بسزایی در اصلاح و تحریك فضاهای پیرامونی خویش ایفا می‌کنند.
باید گفت پیاده رفتن یكی از نیازهای اساسی انسان است، كه اتومبیل هرگز آن‌را برآورده نمی‌سازد. این در حالی است كه متاسفانه در كشور ما پیاده‌روی حتی بهعنوان روشی از حمل و نقل ناشناخته مانده و لزوم و اهمیت پیاده‌روی بر سلامت جسم و روان و ضرورت پیادهروسازی از جنبه‌های محیط زیست شهری مغفول مانده است. ما در این مطلب به دنبال آن هستیم تا بدانیم آیا به راستی ورزش پیاده‌روی که همه‌ی پزشکان برآن تاکید دارند می‌تواند بر سلامت روح و روان نیز تاثیرگذار باشد؟ آیا پیاده‌روی در شهرهایی که شهروندان به زحمت می‌توانند در هوای آلوده‌ی آن طاقت بیاورند کار درستی است؟ و آیا می‌توان با پیاده‌رو کردن بخشی از معابر سواره مشکل ترافیک شهر کرمان را کرد و این‌که پیاده‌روی صحیح واصولی که سلامتی فرد را به‌دنبال دارد باید چه شرایط و ویژگی‌هایی داشته باشد؟
• تاثیر ترافیک بر جسم و روح
درست از لحظه‌ای که از خانه‌ی خود خارج می‌شویم و به سمت یکی از معابر اصلی یا بزرگ‌راه‌ها حرکت می‌کنیم با موجی از ترافیک مواجه می‌شویم و زمانی‌که به محل کار می‌رسیم به‌دلیل خستگی و ناراحتی حضور در ترافیک سنگین انرژی لازم را نداریم و در مسیر بازگشت به منزل هم با داشتن اعصابی متشنج و تنی خسته بهتر از این نیستیم.
این‌ها همگی عوارض نامطلوبی هستند که با تکرار شدن زمینه‌ی بروز اختلالات در عملکرد سیستم بدن و مغز و زمینه‌ی ابتلای فرد به بیماری‌های روحی و روانی را فراهم می‌کنند.
متخصصان روانشناس بر این باورند که ترافیک از دو جنبه بر سلامت انسان تأثیر می‌گذارد؛ استرسی که ترافیک ایجاد می‌کند و آلودگی هوای ناشی از ازدحام بیش از حد خودروها در یک منطقه، می‌تواند تأثیر مخربی بر تمام اندام‌های بدن از جمله سیستم عصبی، ریه‌ها، قلب و گوارش بر جای بگذارد. نتایج تحقیقات نشان می‌دهد 30دقیقه تنفس در هوای آلوده‌ی ناشی از ترافیک شهری باعث ایجاد تغییر در جریان الکتریسیته در مناطقی از مغز که مرتبط با رفتارها، تصمیم‌گیری‌ها و استرس هستند، می‌شود.
• آسیب‌رسانی و اختلال بر مغز
دکترعلی بهرام‌نژاد مدیر گروه سلامت روان معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی کرمان معتقد است مناطقی در مغز وجود دارند که در فرایند تصمیم‌گیری و مقابله با استرس دخیل هستند که عملکرد این نقاط در مواجه طولانی مدت فرد در هوای آلوده با اختلال مواجه شده و در نتیجه فرد را دچار استرس می‌کند.
وی می‌گوید: آسیبی که ترافیک و شلوغی ایجاد می‌کند بر همه یکسان نیست و افرادی که آستانه‌ی تحمل آن‌ها پایین بوده و یا مدیریت زمان ندارند بیشترتحت تاثیر قرار می‌گیرند، یعنی هرچه قدر ترافیک بالاتر می‌رود، تردد در خیابان‌ها سخت‌تر شده و استرس در افراد بیش‌تر و گذر زمان سخت‌تر می‌شود. در چنین حالتی کسانی که مهارت مدیریت استرس را نداشته باشند سیستم مغزی و عروقی آنان انرژی بیش‌تری صرف می‌کند، در نتیجه به آن‌ها آسیب بیش‌تری وارد می‌شود که ممکن است زمینه‌ی بیماری‌های قلبی و عروقی را فراهم کند، بنابراین می‌بینیم که ارتباط مستقیمی بین سلامت روان و ترافیک وجود دارد و از آن‌جا که استرس منجر به خشونت نیز می‌شود می‌تواند به روابط بین فردی آسیب وارد کند و در چنین شرایطی ممکن است فرد حتی حقوق دیگران را رعایت نکند.
پس ترافیک و دیر به مقصد رسیدن در افرادی که فاقد مهارت کنترل مدیریت زمان، کنترل خشم و کنترل استرس هستند و یا دقت و تمرکز پایینی دارند اثر بسیار منفی می‌گذارد و بعد از آن فرد ممکن است در ارتباط خانوادگی و کاری دچار مشکل شود و به‌دلیل خشم و یا استرس نتواند با مهارت‌های کلامی دلیل تاخیر حضور خود را در ترافیک به خوبی و آرامی توضیح دهد.
در این‌جا مثالی می‌زنم دانشجویی که به‌دلیل نداشتن مدیریت زمان در ترافیک می‌ماند و به موقع نمی‌تواند سر جلسه‌ی امتحان حاضر شود دچار اضطراب می‌شود و این حالت روی عملکرد امتحان و تحصیل فرد تاثیر نامطلوب برجای می‌گذارد پس اتلاف وقت تاثیر منفی برفرد می‌گذارد و منجر به حالت‌های روانی منفی شده که حتی بدن و جسم فرد را درگیر می‌کند.
• پیاده‌روی راهی برای کاهش استرس
این متخصص روانشناسی با تاکید به لزوم کاهش ترافیک شهری در شهرها می‌افزاید: در هر صورت چه بخواهیم یا نخواهیم نمی‌توانیم از ترافیک و شلوغی شهرها فرار کنیم، اما می‌توانیم با انجام دادن ورزش پیاده‌روی به خود کمک کرده و استرس ناشی از کار روزانه را کاهش دهیم.
وی در مورد چگونگی کاهش استرس با پیاده‌روی می‌گوید: زمانی‌که فرد پیاده‌روی می‌کند ماهیچه‌های بزرگ بدن او تحریک می‌شوند و اگر کمی سریع‌تر گام بردارد نمی‌تواند در ذهن خود افکار منفی داشته باشد پس پیاده‌روی در درمان بیماران افسرده بسیار موثر است و افراد می‌توانند با کمک پیاده‌روی استرس خود را کنترل کنند.
• کنترل افسردگی و اضطراب با پیاده‌روی
در چنین وضعیتی حتی ارتباط بین فردی افراد اصلاح می‌شود چراکه تعاملات در خیابان و معبری که آدم‌ها رفت و آمد دارند بیش‌تر از زمانی است که افراد در ماشین هستند. پس نقش مهم پیاده‌روی کنترل خلق منفی است و به همین علت می‌تواند در درمان افسردگی، اضطراب و استرس نقش بسیار سازنده‌ای داشته باشد. همان‌طور که گفتم در هنگام پیاده‌روی فرد بر پیاده‌روی تمرکز دارد و به همین دلیل افکار منفی کنترل شده و خود به خود موضوع‌های دیگر در ذهن حذف می‌شوند.
بهرام‌نژاد با تاکید بر این‌که یکی از راه‌های درمان افسردگی پیاده‌روی است ادامه می‌دهد: ورزش کردن از جمله پیاده‌روی نه تنها بر روح و روان بلکه بر جسم هم می‌تواند تاثیر داشته باشد. کسی که فشار خون، چربی و قند آن با ورزش کنترل می‌شود، امید به زندگی در او افزایش پیدا می‌کند.
• بازگشت به زندگی طبیعی
وی ادامه می‌دهد: هرچند استفاده از ماشین برای بشر رفاه آورده است اما پیاده‌روی انسان را به زندگی طبیعی خودش باز می‌گرداند چرا که ساختار وجودی بشر که با طبیعت عجین شده است چندان با ماشین سازگار نیست. باید بگویم که پیاده‌روی جزو فعالیت‌های لذت‌بخش است و بخشی از اوقات فراغت و تفریح افراد را می‌تواند در برگیرد؛ در چنین شرایطی فرد نه تنها از دنیای مجازی به نوعی جدا می‌شود بلکه فرصت تفریح ناسالم از او گرفته می‌شود.
• معابر پیاده شهر هم‌چنان ناکارآمد
این متخصص روانشناسی در مورد وظایف مسوولان شهری در قبال فراهم آوردن فضایی برای پیاده‌روی می‌گوید: شهرداری می‌تواند این شرایط را با پیادهروسازی مهیا کند، درحالی‌که در وضعیت موجود معابر شهر کرمان برای پیاده‌روی و حتی دوچرخه‌سواری مناسب نیستند. زمانی می‌توانیم به سلامت مردم کمک کنیم که اگر کسی بخواهد در معبری قدم بزند بدون دغدغه و وجود مانعی یا مزاحمتی این کار را انجام دهد.
البته در بخش‌های کوچکی از معابر شهر کرمان شرایط خاص پیاده‌روی فراهم است در حالی‌که باید در محلههای مختلف به خصوص محلههای آسیب‌پذیر این امکان نیز به‌طور گسترده وجود داشته باشد تا کسی که می‌خواهد بدون خطر، پیاده‌روی و یا دوچرخه‌سواری کند مجبور نشود مسافت زیادی را تا رسیدن به محل مناسب طی کند.
• پیاده‌راه‌ها محیط‌های حامی سلامت
اگر زیرساخت‌های شهری مناسب و فضایی برای تفریح و ورزش پیاده‌روی وجود نداشته باشد معضلاتی چون مصرف موادمخدر جایگزین آن خواهد شد و شهرداری زمانی می‌تواند به نشاط جامعه کمک کند که زیرساخت‌های شهری را در راستای یک زندگی طبیعی و ارتقای محیط‌های حامی سلامت پایه‌گذاری کند، اگر محلی برای پیاده‌روی، دوچرخه‌سواری، تعامل و قدم زدن مناسب باشد آن محیط حامی سلامت است.
بهرام‌نژاد می‌افزاید: در شهر کرمان این ساختار وجود ندارد در حالی‌که در شهرهای دیگر چون اصفهان و تبریز ساختاری و یا معبری وجود دارد که وسایل نقلیه نمی‌توانند به آن راه یابند. مردم آن‌جا قدم می‌زنند، خرید می‌کنند و تعامل اجتماعی با یک‌دیگر دارند.
• چالش استفاده از حمل و نقل عمومی
این متخصص روانشناسی در مورد استفاده از سیستم حمل ونقل عمومی بهعنوان راه‌کاری برای کاهش ترافیک شهر کرمان معتقد است که دراین رابطه بارها به مردم توصیه کردیم اما وقتی زیرساخت‌های توسعهی حمل و نقل عمومی فراهم باشد دیگر نیازی به توصیه‌ی اخلاقی نیست.
وی می‌افزاید: اگر شهروندی بداند زمانی‌که بخواهد از جایی به جای دیگر شهر نقل مکان کند، می‌تواند از تاکسی و اتوبوس تمیز، بدون اتلاف وقت بهره ببرد؛ خود به خود این کار را می‌کند.
پس اگر دسترسی خوب و متناسب بدون اتلاف وقت به وسایل حمل ونقل عمومی وجود نداشته باشد؛ پس توصیه‌ی اخلاقی به استفاده از وسایل حمل ونقل عمومی فایده‌ای ندارد. این وضعیت مانند کسی می‌ماند که در و پنجره‌ی خوب برای خانه‌ی او نسازیم و در عین حال از او بخواهیم در مصرف انرژی صرفه‌جویی و گاز کم‌تری مصرف کند.
وی ادامه می‌دهد: ما در شهری زندگی می‌کنیم که در تابستان با هوای گرم مواجه هستیم. وقتی درباره‌ی استفاده از وسایل حمل‌ونقل عمومی صحبت می‌کنیم این سوال پیش می‌آید که آیا تمامی تاکسی‌ها یا اتوبوس‌های شهری به کولر مجهز هستند؟ مسلما خیر. پس من شهروند ترجیح می‌دهم از وسیله‌ی شخصی خود استفاده کنم تا این‌که بر سر معبری ساعت‌ها منتظر وسیله‌ی نقلیه‌ی عمومی باشم و تا رسیدن به مقصد گرما بخورم.
پس اگر تاکسی‌ها تمیز بوده و به کولر یا بخاری مجهز باشند، راننده‌های آن‌ها سیگار نکشند و رفتار اجتماعی خوبی داشته باشند من شهروند به‌طور حتم از تاکسی استفاده خواهم کرد چراکه برای من به صرفه‌تر است تا این‌که در شلوغی بمانم و استرس رانندگی داشته باشم.
• وسایل نقلیه‌ی تک سرنشین عامل آلودگی
مهندس حمیدرضا گلزاری مدیر بهداشت محیط مرکز بهداشت دانشگاه علوم پزشکی کرمان عمده‌ی آلودگی شهر کرمان را مربوط به وسایل نقلیه‌ی تک سرنشین می‌داند و معتقد است سیستم حمل‌ونقل عمومی شهر کرمان نیز ناکارآمد است.
وی می‌افزاید: وضعیت موجود در شهر کرمان نشان می‌دهد هنوز فرهنگ‌سازی مناسبی برای کاهش ترافیک انجام نشده و در عین حال وسایل حمل ونقل عمومی نیز افزایش پیدا نکرده و در حال حاضر تعداد این وسایل بسیار کم است.
گلزاری ادامه می‌دهد: سرویس‌دهی مرتب در شهر بزرگی چون کرمان تنها از میدان شهدا تا آزادی و بالعکس صورت می‌گیرد و در سایر جاهای شهر، ما با کندی، اتلاف وقت و کمبود اتوبوس در سرویس‌دهی مواجه هستیم.
• عدم تناسب وسایل نقلیه با محیط شهری
وی می‌افزاید: عمده‌ی مشکل ما در زندگی شهری افزایش وسایل نقلیه و عدم تناسب آن با محیط شهری است که موجب شده مشکلات زیادی از جمله آلودگی هوا و صدا برای مردم به وجود آید و به‌دنبال آن هم مشکلات روانی زیادی برای مردم ایجاد شود، چراکه می‌بینیم اغلب مردم در برخوردهای اجتماعی بی‌حوصله و بی‌طاقت هستند.
• افزایش آلودگی هوای کرمان
بهعنوان یک متخصص بهداشت محیط باید بگویم آلودگی هوای شهر کرمان، در حال افزایش است و سنجش این آلودگی هوا برعهده‌ی محیط زیست بوده که میزان آلاینده‌ها را از لحاظ گازها، بخارات و زره‌های آلاینده به مرکز بهداشت اعلام می‌کند. ما در واحد بهداشت محیط روی آلاینده‌ها تجزیه و تحلیلی انجام دادیم و متوجه شدیم مشکل عمدهای که ما در استان کرمان با آن مواجه هستیم ریزگردها هستند که در بعضی از فصول سال نمود زیادی پیدا می‌کنند. اما این روزها آلودگی هوا ناشی از وسایل نقلیه به شدت افزایش پیدا کرده است و متاسفانه محیط زیست استان یک دستگاه دارد که آن هم در میدان شهدا جانمایی شده است. در هر صورت با این یک دستگاه نمی‌توان چیز زیادی را رصد کرد و ما بر اساس آماری که از اورژانس به دست آوردیم متوجه شدیم که تعداد بیماران قلبی، تنفسی رو به افزایش است.
• افزایش بیماری‌های قلبی و تنفسی
وی می‌افزاید: از آن‌جا که معابر اصلی شعر تعریضی نداشته‌اند، آلودگی هوا در ساعات اوج بیش‌تر شده و در فصل زمستان به‌دلیل وارونگی هوا افزایش می‌یابد. به‌طوری که اگر از بیرون به شهر کرمان نگاه کنیم متوجه می‌شویم یک هاله از دود و گردغبار روی شهر کرمان را فرا گرفته است. پس این وضعیت اگرچه برای شهروندان محسوس نیست اما کم‌کم خود را با مشکل بیماری‌های قلبی، عروقی و تنفسی نشان می‌دهد و سال به سال بر تعداد این نوع بیماران افزوده می‌شود.
گلزاری در ادامه راه‌اندازی و استفاده از متروی شهری در این شهر را بسیار ضروری می‌داند و می‌افزاید: تا دیر نشده باید کاری کنیم که مانند شهرهای صنعتی و بزرگ چون اصفهان، تبریز و تهران دچار بحران نشویم.
• اتوبوس‌های شهری عامل آلودگی
وی بخشی دیگر از این مشکل را به معاینه‌ی فنی غیر دقیق خودروها مربوط می‌داند و تاکید می‌کند: این کار با دلسوزی و دقت نظر انجام نمی‌شود، اگر این‌گونه بود در معاینات مکرر، خودروهای دودزا از سطح شهر جمع‌آوری می‌شد. البته اتوبوس‌های شرکت واحد خود عامل آلودگی هستند و بخش عمدهای از آلودگی هوا به این خودروها برمی‌گردد چرا که تمام ماشین‌های شهرداری و اتوبوس‌ها از رده خارج هستند و تردد آن‌ها در مرکز شهر بیش‌تر موجب آلودگی است.
این متخصص بهداشت محیط تاکید می‌کند: در جلسه‌های مکرری که با مسوولان محیط زیست و شهرداری داشتیم بارها آلودگی هوا را تذکر دادیم اما چون هنوز میزان آلودگی هوای شهر کرمان در حد هشدار بوده و در وضعیت قرمز نیست متولیان امر و مسوولان چندان آن‌را جدی نگرفته‌اند.
• پیاده‌روهای موجود ناایمن و ناهموار
گلزاری در مورد پیادهروسازی معابر سواره بهعنوان راه‌حلی برای کاهش ترافیک می‌گوید: قبل از پرداختن به این موضوع اگر از لحاظ بهداشت محیط حرفه‌ای بخواهیم معابر موجود را بررسی کنیم متوجه می‌شویم تعدادی از معابر عابر پیاده مشکل و ایراد دارند و به‌دلیل وجود پستی و بلندی زیاد ممکن است فرد سالخورده‌ای به زمین بخورد و یا به‌دلیل ورود ماشین و موتور به داخل آن ایمنی کافی نداشته باشند. البته پیادهروسازی بعضی از معابر سواره، کاری بزرگ و اصولی است. من پیادهروسازی ارگ را قبول دارم همان‌طور که میدان نقش جهان اصفهان را پیادهروسازی کردند می‌توان ارگ را همین‌گونه پیادهروسازی کرد و کسی که وارد این محیط می‌شود می‌تواند به همراه خانواده و بدون وجود ماشین با خیال راحت پیاده‌روی وخرید کند.
• نامناسب بودن محیط‌های آلوده برای پیادهروسازی
وی تاکید می‌کند: در هر صورت پیادهروسازی معابر سواره در هر جایی نباید انجام شود چرا که پیاده‌روی در محیط آلوده مناسب نیست. هرچند وجود پیاده‌رو برای ایمنی عابر پیاده خوب است ولی اگر هوای آلوده تنفس شود به سلامتی فرد ضرر وارد می‌شود، مثلا مرکز شهر مانند چهارراه کاظمی، آزادی و یا چهارراه سمیه جای مناسبی برای پیاده‌روی نیست چون تمرکز ماشین‌ها در این منطقه بیش‌تر بوده و هوا آلوده‌تر است. در وهله‌ی اول افراد مسن و افرادی که بیماری زمینه‌ای قلبی، عروقی و تنفسی دارند از هوای آلوده آسیب بیش‌تری می‌بینند و کودکان نیز به نسبت در خطر آلودگی هوا قرار می‌گیرند. باید تاکید کنم ما از منابع و امکانات موجود برای اندازه‌گیری آلودگی هوا استفاده نمی‌کنیم دانشکده‌ی بهداشت یک دستگاه پرتابل و دقیق برای اندازه‌گیری آلودگی هوا دارد که از آن استفاده نمی‌شود در حالی‌که می‌توان این دستگاه را در نقاط مختلف شهر کار گذاشت و آلودگی‌ها را اندازه گرفت.
وی می‌افزاید: بیش‌ترین آلودگی هوا از میدان آزادی تا فرودگاه است و پدیده‌ی وارونگی هوا در این منطقه بیش‌تر حس می‌شود در حالی‌که تمیزترین هوای شهر منطقه‌ی محدوده‌ی پارک انقلاب، خیابان شهدا تا جنگل قائم است که فضای سبز خوبی دارد.
• تسهیل مسیر پیاده‌روی از قلعه دختر تا جنگل قائم
مدیر بهداشت محیط مرکز بهداشت دانشگاه علوم پزشکی توسعهی فضای سبز را در کاهش آلودگی موثر می‌داند و ادامه می‌دهد: خوشبختانه شهرداری کرمان با طرح‌های فضای سبزی که طی سال‌های گذشته اجرا کرده است توانسته در کاهش آلودگی هوا نقش به‌سزایی داشته باشد. فضای سبزی که از قلعه دختر تا پارک جنگلی قائم وجود دارد بسیار ارزشمند است و در کم‌تر شهری چنین فضایی وجود دارد. پس بهتر است در این فضای ایجاد شده به فکر ورزش به‌خصوص ورزش پیاده‌روی مردم بود و مسوولان می‌توانند مسیر پیاده‌روی را برای مردم در این منطقه هموار کنند. یعنی مسیری برای پیاده‌روی از قلعه دختر تا جنگل قائم وجود داشته باشد و فرد بدون هیچ مزاحمتی و مانعی این مسیر را طی کند.
کار دیگری که در فضای شهری می‌توانیم برای تسهیل پیاده‌روی انجام دهیم، این است که مسیر پیاده‌روی در پارک‌ها را هم فراهم کنیم و پستی و بلندی‌ها را حذف کرده و مسیرهایی را ایجاد کنیم که عابر پیاده بتواند پیاده‌روی اصولی خود را انجام دهد.
البته علاوه بر موارد مطرح شده از سوی کارشناسان، نمی‌توان تنها بر انجام پیادهروسازی در فضای شهری و توصیه‌ی مردم به ورزش پیاده‌روی برای حفظ سلامت جسم وروان اکتفا کرد، چراکه این ورزش به‌نظر ساده، اصول و شرایط خاصی دارد و متخصصان پزشکی ورزشی براین باورند که پیاده‌روی غیر صحیح می‌تواند به جسم ضربه وارد کند.
• اصول و شرایط پیاده‌روی
دکتر احمد باقری‌مقدم متخصص پزشکی ورزشی در زمینه‌ی عضلانی اسکلتی وآسیب‌های ورزشی در این‌باره می‌گوید: هرچند بر پیادهروسازی معابر سواره در فضای شهری تاکید و به ورزش پیاده‌روی به شهروندان توصیه می‌شود، اما این ورزش اصول و شرایطی دارد.
وی می‌افزاید: هر فردی می‌تواند پیاده‌روی را بهعنوان یک رشته‌ی ورزشی انتخاب کند و ثابت شده است که ارزش ۷ تا ۱۰ هزار قدم پیاده‌روی روزانه برای سلامتی فرد به اندازه‌ی سایر رشته‌های ورزشی است.
باقری مقدم شرایط پیاده‌روی برای فرد را از نظر وزن، سن و جنسیت متفاوت می‌داند و توصیه می‌کند: برای فردی که با چاقی بسیار بالا مواجه است و می‌خواهد ورزش پیاده‌روی را به تازگی شروع کند توصیه می‌شود که این فعالیت روی زمین و سطح صاف انجام نشود و فرد در قسمت کم عمق استخر این کار را انجام دهد تا از فشار روی مفاصل و عوارض ناشی از آن کاسته شود.
اما افرادی که چاقی با شدت خفیف‌تری دارند، بهتر است که پیاده‌روی را حتما در سطح صاف و بدون شیب انجام دهند. شروع پیاده‌روی برای این اشخاص نباید همراه با «دو» باشد و به تدریج باید به سرعت و زمان پیاده‌روی افزوده شود.
وی تاکید می‌کند: پیاده‌روی برای فردی مفید و سودمند است که دست‌کم ۱۵۰ دقیقه در هفته و به تعداد ۳ تا ۵ جلسه این کار را انجام دهد. اگر افراد بتوانند این فعالیت را هر روز انجام دهند، نتیجه‌ی بهتری می‌گیرند اما اگر نتوانستند باید یک روز در میان این کار را انجام دهند.
این متخصص پزشکی ورزشی در مورد نحوه‌ی سرعت در پیاده‌روی می‌گوید: این ورزش با سرعت بالا و تند برای افرادی که به تازگی شروع به پیاده‌روی کرده‌اند و هم‌چنین افرادی که سن بالا داشته و یا ابتلا به اضافه وزن و چاقی هستند، اصلا توصیه نمی‌شود.
• استفاده از کفش و لباس مناسب
وی استفاده از کفش و لباس مناسب در پیاده‌روی را ضروری می‌داند و می‌افزاید: بهترین حالت در راه رفتن پیاده این است که عضلات بدن را از حالت انقباض خارج کرده و فرم ایستاده‌ی ستون فقرات را کاملا حفظ کنیم و در حال دویدن اجازه بدهیم تا تمام عضلات بدن به نوعی حرکت خود را داشته باشند، اگر به این شکل پیاده‌روی و دویدن انجام دهیم، تمام عضلات بدن درگیر شده و در این صورت تناسب اندام مناسبی برای فرد به همراه خواهد داشت.
• رعایت نکات لازم
این متخصص پزشکی ورزشی در ادامه انجام پیاده‌روی اصولی را مستلزم رعایت نکات زیر می‌داند:
• سرعت راه رفتن باید آن‌قدر باشد که فرد عرق کرده و ضربان قلب او در محدوده ضربان قلب هدف قرار گیرد .
• پیاده‌روی باید دست‌کم ۱۰ دقیقه به‌طور پیوسته ادامه یابد. قدم زدن با دوستان، همراه با خرید و تماشای مغازه‌ها در حین قدم زدن و یا راه رفتن در خانه برای انجام دادن کارهای خانه را نمی‌توان فعالیت هوازی به منظور افزایش آمادگی قلبی تنفسی محسوب کرد .
• حتماً از کفش‌های مناسب و مخصوص پیاده‌روی استفاده کنید. در غیراین صورت، دچار آسیب‌های مختلف می‌شوید که شما را نه تنها از ادامه‌ی فعالیت بازخواهد داشت بلکه به زندگی عادیتان لطمه خواهد زد .
• حالت بدن را حفظ کنید، پشت صاف، شکم را کمی توکشیده و دست‌ها را در هنگام راه رفتن در جهت مخالف یک‌دیگر به جلو و عقب حرکت دهید. با این کار، ضمن این‌که کالری بیش‌تری می‌سوزانید، قسمت بالای بدن شما نیز فعالیت خواهد داشت .
• برای راه رفتن از روش پاشنه - پنجه استفاده کنید. ابتدا باید پاشنه‌ی پای جلو به زمین اصابت کند و بعد پنجه همان پا در هنگام بلند کردن پای عقب، وقتی که پاشنه از زمین بلند شد مختصری زانو را خم کنید. شما باید بتوانید این عمل را در عضلات ساق احساس کنید .
• به خود فشار بیش از حد نیاورید و با سرعتی حرکت کنید که هنگام راه رفتن به راحتی بتوانید حرف بزنید .
• پیاده‌روی برای کسی که سابقه‌ی فعالیت ورزشی ندارد، می‌تواند سنگین محسوب شود لذا روزهای اول با ۱۰-۵ دقیقه راه رفتن تند آغاز کنید و به مرور ظرف ۶ هفته آن را به ۳۰ دقیقه برسانید .
• نتیجه
با توجه به صحبت‌های اخیر کارشناسان این نتیجه حاصل می‌شود که اوج‌گیری و حاد شدن مشكلات شهری مانند آلودگی محیط، دشواری رفت و آمد، ناامنی راه‌ها، افت كیفیت فضاهای شهری، افول ارزش‌های بصری، باعث شده تا ضرورت بازیابی و توسعهی فضاهای پیاده به یكی از محورهای برنامه‌ریزی و طراحی شهری بدل شود كه این روزها در شهرهای مختلف از آن بهعنوان «جنبش پیاده‌گستری» یاد می‌شود.
باید بگوییم جنبش گسترش فضاهای پیاده، نه تنها سیمای كالبدی شهرها را عوض خواهد کرد، بلكه تغییرات نوینی در كیفیت زندگی شهری و رفتار اجتماعی و فرهنگ مردم به وجود خواهد آورد. در این راستا ارایه‌ی الگوها و روش‌های جدیدی برای پیادهروسازی مستلزم ایجاد تحولی عمیق در روش‌های شهرسازی، به ویژه در عرصه‌ی توسعه فضاهای شهری پایدار است که در بسیاری از شهرها اجرا شده است. اما در شهری چون کرمان در سال‌های گذشته حرکت سواره در معابر آن همواره بر حرکت پیاده ترجیح داده شده و در حركت پیاده، نیازها و حقوق طبیعی انسان پیاده، كم‌تر مورد توجه برنامه‌ریزان و طراحان شهری بوده است؛ پس لازم است این‌بار مسولان شهری به این باور برسند که راه‌های پیاده نه بهعنوان بخشی مستقل از فضاهای شهری، بلكه بهعنوان تابعی از حركت سواره باید به آن اهمیت داده شود و نباید طبق سنت شهرسازی رایج، برنامه‌ریزی برای ماشین، همواره مقدم بر برنامه‌ریزی برای انسان باشد. با توجه به اهمیت پیاده‌روی در سلامتی انسان و تبدیل صحیح و اصولی معابر سواره به پیاده، باید خیابان‌های پیاده محور را بهعنوان جایی که همواره زندگی و تعاملات اجتماعی در آن جریان دارد در دستور کار قرار داد.
مهدیه چعفری
