الگویی بر ضد بیعملی
پس از حدود سیسال تجربه، آشنایی و بعضاً همکاری در زمینههای مرتبط با شهرداری در کرمان، به نظر من شیوههای اتخاذ شده توسط مهندس عالمزاده، شهردار کرمان را در مقام مقایسه، از نمونههای موفق مدیریت شهری میدانم.
شاید دو عامل در این رابطه از اهمیت بیشتری برخوردار بودهاند؛ اولین عامل، تحصیلات مرتبط ایشان که جز یک مورد، در شهرداری کرمان سابقه نداشته و دومین عامل، سوابق اجرایی و حرفهای در زمینههای ساختمانی و اجرایی که تلفیق این دو وجه بههمراه کمرنگتر بودن نسبی جنبههای سیاسی، در دورۀ جدید کاری شهرداری به چشم میخورد و مجموعۀ این عوامل را میتوان بهعنوان یکی از دلایل موفقیت نسبی ایشان بهشمار آورد.
نکتۀ بسیار مهمی که در برنامههای شهردار محترم وجود دارد و رویه ایشان را به میزان زیادی متمایز میکند، همانا کارگروههایی است که اگرچه با شدت و ضعف در همۀ دورهها وجود داشتهاند، ولی یک تفاوت عمده، کارگروههای فعلی را از نمونههای قبلی متمایز کرده است؛ معمولاً در کارگروهها، فرایند بررسیها و ارزیابیها در صورت فقدان دستور کار بسیار مشخص و تعریف شده بعد از مدتی به جنبههای نظری صرف و مقولات انتزاعی محدود میشود و این مساله زمانی که با فقدان جنبههای عملی همراه باشد، بهتدریج از کارآیی این کارگروهها میکاهد و در نهایت آنها را دچار استحاله میکند؛ درحالیکه جنبۀ بسیار مثبت کارگروههای فعلی، به شکلی است که در اکثر موارد اولاً، شخص شهردار و اکثر معاونهای شهردار در آنها حضور داشته و در ثانی، تصمیمسازیها معمولاً با فرآیند تصمیمگیری همراه هستند که چنین فرآیندی باعث جلوگیری از بیعملی و در افتادن به ورطۀ نظریهپردازی کارگروهها خواهد شد.
به نظر میرسد این شیوه بتواند الگوی بسیار مناسبی برای دیگر دستگاههای اجرایی باشد تا هم مدیران تصمیمهای سنجیدهتر اتخاذ کنند و اعضای کارگروه نیز از نظریهپردازیهای انتزاعی و غیرعملی باز داشته شده و تعامل جنبههای عملی و نظری در این زمینه به ارتقای مدیریت شهری منجر شود.
مجدداً خاطر نشان میشود که جدا بودن صرف کارگروه از فرایند تصمیمگیری، مهمترین خطری است که اینگونه کارگروهها را تهدید میکند و اگر کارگروههای تخصصی به شکلی تشریفاتی تبدیل شوند، تمام دستآوردهای بسیار مثبت شهرداری از میان خواهد رفت.
در نهایت تجربۀ یکسالۀ شهردار محترم، از این جهت نقطه عطفی در مدیریت شهری قابل مشاهده است و نمونههای بسیار زیادی را میتوان مشاهده کرد که برخی تصمیمات اخذ شده که صدها میلیارد ریال بار مالی داشته، بعداً به ارزیابی کارشناسی گذاشته میشود و در موارد زیادی مورد انتقاد قرار میگیرد؛ در صورتی که با هزینۀ بسیار کمی، ممکن بود در این موارد تصمیمهای بهتری اتخاذ شود؛ در واقع این تعامل مثبت را میتوان یک دستآورد بسیار مهم و نوآورانه دانست و امید داشت که در آینده نیز با رفع ایرادات احتمالی به شکل بهتری شاهد ادامۀ هر چه بهتر کار این کار گروهها باشیم.
دکتر عباس مسعودی
دکترای شهرسازی و رییس اسبق دانشکدهی هنر، معماری و شهرسازی دانشگاه آزاد اسلامی